Խնդիրների լուծումներ Վ․Ի․ Լուկաշիկի խնդրագքրից/28 էջ/
Խնդիր 216․
m = 59գ
V = 50սմ³
——————————
Ρ (կգ/s³) — ?
Ρ = m/v = 59գ/50սմ³ = 1,18 գ/սմ³ = 1,18 1/1000կգ
1մ³ — 1մ x 1մ x 1մ = 100մ x 100մ x 100մ = 1000000սմ³
1սմ³ = 1/1000000մ³
1/1000կգ : 1/1000000մ³ = 1,18 1000000կգ/1000մ³ = 1180կգ/մ³
Քանոնը պատրաստված է — պլաստիկից, փայտից, ալյումին, մետաղ
Արձանը պատրստված է -քարի պղինձ ալյումին փայտ պլաստիկ երկաթ բազալտ գիպս
Ամանեղենը պատրաստված է -կավ կեռապիկա ապակի փայտ փլաստիկ
Զարդերը պատր-ոսկի արծաթ կավ պղինձ ալյումին պղինձ փղոսկր թանկարժեք քարեր․․․
Պարզաբանեք քիմիա բառի իմաստը:
Քիմիան շատ հին գիտություն է։Քիմիկոսները թողել են իրենց հետևից տեխնալոգիաներ և քիմիկան հասել է տեղնալոգիաների կողմից շատ մեծ մաշտաբների։Քիմիան ուսումնասիրում է նյութերի հատկությունները բաղադրությունը կառուծվածքը տարածվածությունը։Քիմիական նյութերը տարաթված են մեր կենացաղում։Բնությունը մեզ տվել է այն քիմիական նյութերը որոնք մենք դպրոցում անցնում ենք և ուսումանսիրում։Շինանարակն նյութերը որոնք օգտագործում են և օգտագործել են անցյալում։
Գործնական աշխատանք՝
Երկաթի և ծծմբի խառնուրդի բաժանումը մագնիսով և ջրով
Սարքավորումներ`Սպիրտայրոց, բաժակ, մագնիս
Ազդանյութեր`ծծմբի փոշի, երկաթի փոշի, ջուր
Վերցրեք մաքուր ծծմբի փոշի, որին մոտեցրեք մագնիսը. Ոչինչ տեղի չի ունենա, քանի որ ծծումբը մագնիսի կողմից չի ձգվում: Այնուհետև այդ փոշին լցրեք բաժակով ջրի մեջ: Ծծմբի փոշին չի լուծվի, չի սուզվի և կմնա ջրի մակերեսին:
Վերցրեք մաքուր երկաթի փոշի ու մագնիսը մոտեցրեք այդ փոշուն: Երկաթի փոշին կձգվի դեպի մագնիսը:Մինչդեռ ջրի մեջ լցնելիս այս փոշին նույնպես չի լուծվի, բայց, ի տարբերություն ծծմբի փոշու` կսուզվի ու կնստի բաժակի հատակին:
Այժմ խառնեք այս երկու նյութի` երկաթի ու ծծմբի փոշիները: Կստանաք անհամասեռ խառնուրդ:Այս անգամ մագնիսը թղթի միջոցով մոտեցրեք խառնուրդին: Երկաթի փոշին կձգվի դեպի մագնիսն ու ծծումբից կանջատվի: Կրկին խառնեք երկաթն ու ծծումբը. Խառնունդը լցրեք ջրի մեջ, ձողով խառնեք ու թողնեք հանգիստ վիճակում: Երկաթը կնստի հատակին, իսկ ծծումբը կմնա ջրի երեսին:
Թեմատիկ ամփոփիչ թեստ (ստուգե՛ք ինքներդ ձեզ)
1.Ստորև թվարկված նյութերից ո՞րը բնության մեջ պատրաստի չկա և ստացվում է
բնական հումքի վերամշակումից.
ա) նավթը գ) ջուրը
բ) ոսկին դ) օղին
2.Ստորև թվարկված նյութերից սենյակային ջերմաստիճանում ո՞րն է հեղուկ.
ա) շաքարը գ) բուսական յուղը
բ) թթվածինը դ) կավիճը
3. Ստորև թվարկված նյութերից ո՞րն է դասվում անկենդան մարմինների շարքը.
ա) ձին գ) արձանը
բ) ծաղկած ծառը դ) երեխան
4. Դիտելիս նյութի ո՞ր հատկության մասին է հնարավոր գաղափար կազմել.
ա) ագրեգատային վիճակի գ) էլեկտրահաղորդականության
բ) խտության դ) ջերմահաղորդականության
5. Ստորև թվարկված հատկություններից ո՞րը ֆիզիկական չէ.
ա) խտությունը գ) հալման ջերմաստիճանը
բ) թափանցիկությունը դ) այրվելու ունակությունը
6. Հետևյալ նյութերից ո՞րը գոյություն ունի բնության մեջ (բնածին է).
ա) պլաստիլինը գ) գրաֆիտը
բ) գինին դ) սև ռետինը
7. Հետևյալ գոյականներից ո՞րը նյութական առարկա / ֆիզիկական մարմին/ չի
բնորոշում.
ա) աստղ գ) սեղան
բ) մեխ դ) ապակի
8.Հետևյալ բնագավառներից ո՞րն է քիմիայի ուսումնասիրման առարկան.
ա) երկրաշարժերի կանխատեսում
բ) մարդու հոգեկան աշխարհի ուսումնասիրում
գ) գրքի խմբագրում
դ) պարարտանյութերի արտադրություն
9.Քիմիական լաբորատորիայում աշակերտի կատարած հետևյալ գործողություններից
ո՞րն է սխալ.
ա) օգտագործելուց առաջ փորձանոթը լվացել է և չորացրել
բ) ձեռքի ափով շարժում է կատարել անոթի անցքից դեպի քիթը
գ) փորձանոթում մնացած քիմիական նյութը թափել է կոյուղի
դ) սպիրտայրոցի բոցը հանգցրել է թասակով
10. Ո՞ր եղանակը կընտրե՛ք աղաջրից մաքուր ջուր ստանալու համար.
ա) թորում
բ) բյուրեղացում
գ) զտում
դ) գոլորշիացում
Ռուսերեն տարբերակը
Թարգմանած տարբերակը
Հին գրողների կողմից կելտերին տրված բնութագրերը որոշակիորեն ուրվագծային են, բայց, անկասկած, արտացոլում են կելտական կերպարի իրական գծերը։ Հաճախ նշվում է կելտերի ռազմատենչությունն ու խիզախությունը։ Նրանցից շատերը շատ հետաքրքրասեր էին, հեշտասեր, արկածախնդիր։ Հաճախ կան կելտական շատախոսության, չափազանցության հակման, խաղերի սիրո, խնջույքների օրինակներ։
Կելտերը (գալները) հաճախ նկարագրվում էին որպես բարձրահասակ, կապույտ աչքերով, բաց մաշկով և շիկահեր մազերով։ Բայց մարդաբանները, ովքեր ուսումնասիրել են Լա Տենի գերեզմանների կմախքները, պնդում են, որ հնագույն կելտերի տեսքը շատ ավելի բազմազան է եղել: Որոշ կելտեր կրում էին մորուք և երկար մազեր, մյուսները սափրվում էին՝ թողնելով կախված կամ հայտնի ոլորված բեղերը, մյուսները ներկում էին կամ օգտագործում էին հատուկ լուծումներ իրենց սանրվածքը շտկելու համար։
Կելտական մշակույթում մեծ նշանակություն է տրվել գրիվնիներին (կելտական «պտույտներ»)՝ հատուկ մետաղական օղակներ, որոնք կրում էին պարանոցին: Շքեղ զարդարված ոսկե գրիվենները վկայում էին տիրոջ բարձր սոցիալական կարգավիճակի մասին։ Լա Տենի մշակույթի վերջում գրիվնան այլևս չի հայտնաբերվում գերեզմաններում, այլ հայտնի է գանձերում, դրանց պատկերները պահպանվում են մետաղադրամների, աստվածների և հերոսների մետաղական կամ քարե պատկերների վրա: Ըստ երևույթին, այս բաները հատուկ դեր են խաղացել կելտերի կրոնական ծեսերի և հավատալիքների մեջ:
Ինչպես հնության որոշ այլ ժողովուրդներ, տոները կարևոր տեղ էին գրավում կելտերի կյանքում: Հրավիրվածները նստած էին և հյուրասիրում էին յուրաքանչյուրի սոցիալական կարգավիճակին համապատասխան: Բարդերը գովել են տանտերերին և բարձրաստիճան հյուրերին: Երբեմն խնջույքին մրցույթներ էին լինում։ Հաղթողը ստացել է մսի համեղ բաժին՝ խոզապուխտ։ Խոզի կամ վայրի վարազի դիակի այս մասի մնացորդները հայտնաբերվել են ռազմիկների, երբեմն նույնիսկ իգական սեռի արիստոկրատների գերեզմաններում։ Ընդհանրապես, կելտական խոհանոցը հիմնականում մսային էր, և սննդի առատությունը գնահատվում էր ավելի շատ, քան դրա նրբագեղությունը: Ճաշի ժամանակ նրանք օգտագործում էին մի փոքրիկ երկաթե դանակ, որը կախում էին գոտուց և միշտ իրենց հետ էին տանում։
Էյֆելյան աշտարակի դիզայնի գաղափարն առաջացել է Մյորիս Կյորիզենի և Էմիլի Նուգիենի մոտ, որոնք երկուսն էլ ավագ ճարտարապետներ էին։ Էյֆելյան աշտարակը այցելության համար բացվել Է 1889 թվականին: Ֆրանսիայի մայրաքաղաք Փարիզի գլխավոր տեսարժան վայրը՝ Էյֆելյան աշտարակ՝ 1889 թվականից 300 մլն մարդ Է այցելել: Դրա բարձրությունը 324 մետր Է, եւ այն համարվում Է առավել հաճախվող վճարովի տեսարժան վայրն աշխարհում, հաղորդել Է «Ինտերֆաքս»-ը:
Ենթադրվում է, որ ինկերը եկել են Կուսկո հովիտ, որտեղ նրանք հիմնել են կայսրության մայրաքաղաքը մոտ 1200 թվականին: Ամերիկացի հնագետ J. X. Rowe-ն, ով պեղումներ է կատարել Կուսկո շրջանում, առաջարկել է, որ մինչև 15-րդ դարի առաջին կեսը: Ինկերի պետությունը ուներ ընդամենը մի քանի լեռնային հովիտներ և սկսեց հաշվել կայսերական շրջանը 1438 թվականից՝ այն ամսաթվից, երբ Ինկերի նահանգի տիրակալ Պաչակուտի Յուպանկին հաղթեց ռազմատենչ Չանկ հնդկացիներին և միացրեց «աշխարհի արևմտյան մասը» իր պետությանը։ . Այնուամենայնիվ, ինկերի քաղաքակրթությունը, անշուշտ, ընդլայնվում էր մինչև Չունկի պարտությունը, բայց այն ուղղված էր հիմնականում Կուզկոյից հարավ:
1470 թվականին ինկերի բանակները մոտեցան Չիմու մայրաքաղաքին։ Երկար պաշարումից հետո Չիմու կայսրությունն ընկավ։ Հաղթողները բազմաթիվ հմուտ արհեստավորների տեղափոխեցին իրենց մայրաքաղաք Կուզկո: Շուտով ինկաները նվաճեցին այլ նահանգներ, ներառյալ նրանց իրենց նոր կայսրության մեջ՝ Չինչան Պերուի հարավում, Կուիսմանկան, որը միավորում էր երկրի կենտրոնական մասի ափամերձ հովիտները, ներառյալ Պաչակամաք տաճարային քաղաքը, Կաջամարկա և Սիկան փոքր նահանգները։ հյուսիսում.
Բայց Չիմու կայսրության ժառանգությունը չկորցրեց: Ինկաների Հիպերիան չավերեց Չան-Չանի մայրաքաղաքը և անձեռնմխելի պահեց ճանապարհները, ջրանցքները, տեռասապատ դաշտերը՝ այդ հողերը դարձնելով ամենաբարգավաճ գավառներից մեկը: Պերուի հնդկացիների դարավոր մշակույթը դարձավ հին քաղաքակրթության հիմքը։
Ինկերի կայսրության զարմանահրաշ հրաշքներից ու գանձերից մինչ օրս գրեթե ոչինչ չի պահպանվել: Բռնելով ինկերի տիրակալ Ատաուալիտային՝ իսպանացիները նրա կյանքի համար որպես փրկագին պահանջեցին և ստացան 7 տոննա ոսկի և մոտ 14 տոննա արծաթյա իրեր, որոնք անմիջապես հալվեցին ձուլակտորների մեջ։ Այն բանից հետո, երբ կոնկիստադորները մահապատժի ենթարկեցին Աթաուալիթային, ինկաները հավաքեցին և թաքցրին տաճարներում և պալատներում մնացած ոսկին:
Անհետացած ոսկու որոնումները շարունակվում են մինչ օրս։ Եթե մի օր հնագետներին բախտ վիճակվի գտնել այս առասպելական գանձարանը, մենք, անկասկած, շատ բան կիմանանք «Արևի զավակների» քաղաքակրթության մասին։Այժմ Ինկա վարպետների արտադրանքի քանակը կարելի է հաշվել մատների վրա՝ սրանք մարդկանց և լամաների ոսկե և արծաթե արձանիկներ են, հոյակապ ոսկե անոթներ և կրծքի սկավառակներ, ինչպես նաև կիսալուսնաձեւ ավանդական թումի դանակներ: Համատեղելով սեփական տեխնոլոգիան Չիմու ոսկերիչների ավանդույթների հետ՝ ինկա մետալուրգները կատարելության են հասել թանկարժեք մետաղների մշակման գործում: Իսպանացի մատենագիրները արձանագրել են ոսկե այգիների պատմությունը, որոնք զարդարում էին Արևին նվիրված տաճարները: Դրանցից երկուսը իսկականորեն հայտնի են՝ կայսրության հյուսիսում գտնվող ծովափնյա Թումբես քաղաքում և Կուսկոյի գլխավոր սրբավայրում՝ Կորիկանչա տաճարում: Այգիների ծառերը, թփերն ու խոտաբույսերը մաքուր ոսկուց էին։ Ոսկե հովիվները ոսկե լամաներ էին արածեցնում ոսկե սիզամարգերի վրա, իսկ ոսկե եգիպտացորենը հասունանում էր դաշտերում:
Թարգմանողներ
Նարե Հովսեփյան և Յանա Սուքիասյան
Архитектура
Ինկերի երկրորդ ամենաբարձր նվաճումը իրավամբ կարելի է համարել ճարտարապետությունը: Ինկերի օրոք քարի մշակման մակարդակը գերազանցում է Չավինի և Տիահուանակոյի վարպետների վարպետության լավագույն օրինակներին: Պարզ, «տիպիկ» շինություններ կառուցվել են մանր քարերից՝ ամրացված կավե կրաշաղախով՝ պիրկայով։
Պալատների և տաճարների համար օգտագործվել են հսկա մոնոլիտներ, որոնք միմյանց չեն ամրացրել որևէ լուծույթով։ Նման կառույցների քարերը պահվում են միմյանցից կպած բազմաթիվ ելուստներով։ Օրինակ՝ հայտնի տասնանկյունաձև քարը Կուզկոյում պատի մեջ, այնքան սերտորեն տեղադրված է հարևան բլոկների վրա, որ նույնիսկ ածելիի սայրը չի կարող տեղադրվել դրանց միջև:
Ինկերի ճարտարապետական ոճը խիստ և ասկետիկ է. շենքերը հեղեղված են իրենց հզորությամբ. Այնուամենայնիվ, ժամանակին շատ շենքեր զարդարվել են ոսկե և արծաթյա թիթեղներով՝ տալով նրանց բոլորովին այլ տեսք։ Քաղաքներում ինկերն օգտագործում էին պլանային զարգացումը։ Քաղաքի հիմնական տարրը եղել է քանչան՝ բակի շրջակայքում գտնվող բնակելի շենքերից և պահեստներից բաղկացած քառորդը։ Յուրաքանչյուր խոշոր կենտրոն ուներ պալատ, զորանոցներ զինվորների համար, Արևի տաճար և ակլյա կույսերի՝ Արևին նվիրաբերված «վանք»։
Թարգմանողը
Անահիտ Տիգրանյան
Կայսրության բոլոր քաղաքները փոխկապակցված էին հիանալի ճանապարհների ցանցով։ Երկու հիմնական մայրուղիները, որոնք հարում էին ավելի փոքր ճանապարհներին, միացնում էին երկրի հյուսիսում և հարավում գտնվող ծայրահեղ կետերը: Ճանապարհներից մեկն անցնում էր ափի երկայնքով Էկվադորի Գուայակիլ ծոցից մինչև Մաուլ գետը, որը գտնվում է ժամանակակից Սանտյագոյից հարավ: Լեռան ճանապարհը, որը կոչվում էր Կապակ-կան (Ցարի ճանապարհ), սկսվում էր Կիտոյից հյուսիս գտնվող կիրճերից՝ անցնելով Կուզկոյով, թեքվելով դեպի Տիտիկակա լիճ և ճեղքվելով ժամանակակից Արգենտինայի տարածքում։ Այս երկու զարկերակները իրենց հարակից երկրորդական ճանապարհների հետ միասին ձգվել են ավելի քան 20 հազար կմ։ Թաց վայրերում ճանապարհները ասֆալտապատվել կամ լցվել են եգիպտացորենի տերեւների, խճաքարերի և կավի ջրակայուն խառնուրդով։ Չոր ափին նրանք փորձեցին ճանապարհներ կառուցել կոշտ ժայռերի ելքերի երկայնքով: Ճահիճներում կանգնեցվել են քարե ամբարտակներ՝ հագեցած ջրահեռացման խողովակներով։ Ճանապարհների երկայնքով սյուներ են տեղադրվել՝ ցույց տալով բնակավայրերի հեռավորությունը։ Կանոնավոր ընդմիջումներով իջեւանատներ՝ տամբո։ Հարթավայրերում երթուղու լայնությունը հասնում էր 7 մ-ի, իսկ լեռնային կիրճերում՝ 1 մ-ի։ Ճանապարհները դրված էին ուղիղ գծով, նույնիսկ եթե դրա համար անհրաժեշտ էր թունելի մուրճով հարվածել կամ կտրել դրա մի մասը սարը։ Ինկերը հիանալի կամուրջներ են կառուցել, որոնցից ամենահայտնին կախովի կամուրջներն են, որոնք նախատեսված են լեռնային առվակներն անցնելու համար։ Կիրճի յուրաքանչյուր կողմում կանգնեցված էին քարե սյուներ, որոնց վրա ամրացված էին հաստ պարաններ՝ երկուսը ծառայում էին որպես բազրիք, իսկ երեքն ամրացնում էին ճյուղերի կտավը։ Կամուրջներն այնքան ամուր էին, որ կարող էին դիմակայել իսպանացի կոնկիստադորներին ամբողջությամբ զինված և ձիով նստած։ Տեղի բնակիչները պարտավոր էին տարին մեկ անգամ փոխել ճոպանները, ինչպես նաև անհրաժեշտության դեպքում վերանորոգել կամուրջը։ Այս նախագծի ամենամեծ կամուրջը Ապուրիմակ գետի վրայով ուներ 75 մետր երկարություն և կախված էր ջրից 40 մետր բարձրության վրա:
Թարգմանողներ
Իռեն Նահապետյան և Քնարիկ Ադամյան
Ճանապարհները դարձան կայսրության հիքմը , որը ձգվում էր Էկվադորից հյուսիս և Չիլիից՝ հարավ, և Խաղաղ օվկիանոսի ափից արևմուտքում մինչև Անդերի արևելյան լանջերը:Արդեն իշ անունը մինագամից խոսում էր համաշխարհային տիրապետություն մասին ։ Այդ բառը Կեչուաների մոտ նշանակում է «աշխարհի չորս միացյալ երկրներ» ։ Ըստ կարդինալ կետերի՝ գործում էր նաև վարչական բաժանում՝ հյուսիսում գտնվում էր Չինչասույու գավառը, հարավում՝ Կոլյասույու, արևմուտքում՝ Կոնտիսյուուն և արևելքում՝ Անտիսյույու նահանգը։Ամենահայտնի կայսրերի՝ Թուպակ Յուպանկիի, ով գահը վերցրեց 1463 թվականին, և Վայնո Կապակի (1493-1525) օրոք պետությունը վերջապես ձեռք բերեց կենտրոնացված կայսրության հատկանիշներ։
Պետության գլխին կանգնած էր կայսրը՝ Սապա-Ինկան, միակ ինկան։ Կատարվեց կայսրության բնակչության մարդահամար և ներդրվեց տասնորդական վարչական համակարգ, որի օգնությամբ գանձվեցին հարկերը և կատարվեց հպատակների ճշգրիտ հաշվարկ։ Բարեփոխման ընթացքում բոլոր ժառանգական առաջնորդներին փոխարինեցին նշանակված կուսակալները՝ քուրակները։
Երկրի ողջ բնակչությունը կրում էր աշխատանքային պարտականություններ՝ եգիպտացորենի և քաղցր կարտոֆիլի (կարտոֆիլի) պետական դաշտերի մշակում, լամաների պետական հոտերի պահպանում, զինվորական ծառայություն և քաղաքների, ճանապարհների և հանքերի կառուցման աշխատանքներ։ Բացի այդ, սուբյեկտները պարտավոր էին հարկեր վճարել բնեղենով՝ տեքստիլ և անասունների համար։
Թարգմանողը
Մոնիկա Պողոսյան
Տարածված էր նվաճված տարածքներում զանգվածային վերաբնակեցման պրակտիկան։ Կեչուա լեզուն, որով խոսում էին ինկերը, հայտարարվեց կայսրության պաշտոնական լեզու։ Բնակիչներին արգելված չէր օգտագործել սեփական լեզուն։ Կեչուա լեզվի պարտադիր իմացությունը պահանջվում էր միայն պաշտոնյաներից։ Ենթադրվում է, որ ինկերը չեն ստեղծել իրենց գրային համակարգը։ Տեղեկատվություն փոխանցելու համար նրանք ունեին հանգուցավոր «կիպու» տառը, որը հիանալի կերպով հարմարեցված էր կառավարման և տնտեսագիտության կարիքներին:
Լեգենդներից մեկի համաձայն՝ ինկերը ժամանակին գիր ունեին, նույնիսկ գրքեր, բայց դրանք բոլորը ոչնչացվել են կառավարիչ Պաչակուտիի կողմից, որը « նորից գրված պատմությունը>>։ Բացառություն է արվել միայն մեկի համար, որը պահվում է Կորիցանչա կայսրության սրբավայրում։ Ինկերի հնագույն քաղաքակրթության մայրաքաղաքը թալանած իսպանացիները Կորիկանչայում հայտնաբերել են անհասկանալի նշաններով ծածկված կտավներ, որոնք մտցված էր ոսկե շրջանակի մեջ։ Շրջանակները, իհարկե, հալել են, իսկ կտավներն այրել են։ Այսպիսով կործանվեց Ինկերի կայսրության միակ գրավոր պատմությունը։
Թարգմանողներ
Մարտիրոսյան Մոնիկա և Անի Քարամյան
/Աղբյուրը՝ Инки. Империя Солнца/Реклама
Օրակարգ
Դասացուցակ
Օրակարգ
Ներկայացացնել նախագծային աշխատանքները
Նախապատրաստական աշխատանք/Մարզական ստուգատեսին ընդառաջ/
Քննարկում
Վիկտորինա-խաղ
Տակոն պատրաստել են դեռևս իսպանացիների՝ Մեքսիկա գաղթելուց առաջ։ Առկա են հնագիտական գտածոներ, որոնք վկայում են, որ Մեքսիկայում տեղաբնիկները կերել են ձկով փաթաթված տակո։ Իսպանացի կոնկիստադորների ժամանակակից Բեռնալ Դիաս Կաստիլյոն փաստում է, որ եվրոպացի եկվորներին առաջին անգամ տակո հյուրասիրվել է Կոյոական քաղաքում մի խնջույքի ժամանակ, որը Էռնան Կորտեսը կազմակերպել էր իր զինյալների համար
Նարե Հովսեփյան 