141. Տրված տեքստերը փոխադրի՛ր՝ ընդհանուր վեր- նագիր և գրելով։
Ա. Գայլն անցնում էր մի տան մոտով, իսկ ուլիկը տանիքից ծաղրում ու հայհոյում էր նրան: Գայլն ասաց.
- Ո՛չ թե դու ես խոսում, այլ տեղդ:՛
Բ. Երկու ընկերներից մեկը դարձավ թագավորի խորհրդական:
Մյուս ընկերը մի օր գնաց նրան այցելե[ու: Պաշտոնյա ըն- կերր բարձր ձայնով, մեծ-մեծ խոսում էր ու գլուխ էր գովում: Տեսության եկածն ասաց.
- Թե որ ես քեղ ճանաչում եմ. էս մեծ-մեծ բրդողը դու չես: Կա՜-չկա՜ աթոռիդ ձայնն է էսպես դմբդմբում:
Որքան մարդը պաշտպանված է, այքան մեծամիտ է։/’
142. Տրված բառերն ըստ հոմանիշության բաժանի՜ր հինգ խմբի:
Իջնել, սահմանել, հափշտակել. շռայլել, թեքվել, կարգել, հո- շուոհլ, վատնել, խլել, կքվել, քամու ն տալ, բզկտել, կորզել, ծ վատել, խոնարհվել, ծախսել, պոկել, հաստատել, ճկվել, պատառոտել, հակվնլ, շորթել, մսխել, գզգզել, որոշել, կռանալ, գողանար ծռվել:
Իջնել, խոնարհվել, կռանալ, թեքվել, կքվել, ճգվել։
Սահմանել, կարգել, հաստատել, որոշել։
Հափշտակել, խլել, կորզել, շորթել, գողանալ։
Շռայլել, վատնել, քամուն տալ, ծախսել։
Բզկտել, ճկվել, պատառոտել, զգզգել, ծռվել։
143.Երեքական նախադասություն կազմիր որպես (ի՞նչ) և որպեսզի (ի՞նչ անի) կաղապարներով:
Որպես կանոն պետք է մարզահագուստով հանդես գար:
Ներկայացավ որպես պաշտոնյա:
Ամենատգեղ աղջկան ընտրեցին որպես հաղթող:
Շատ արագ էր վազում, որպեսզի հասնի մրցակցին:
Երկար վազեց, որպեսզի շուտ նիհարի:
Համեղ բաղադրատոմս էր գրել, որպեսզի ընթրիքի համար ուտեստ պատրաստի:
144.Նախադասություններն ընդարձակիր ընդգծված բառերին ավելացնելով լրացումներ, որոնք տարբեր հարցերի պատասխանեն:
145.Ընդգծված բառակապակցությունները մեկական բառով փոխարինիր:
Դեռևս հեռու անցյալում մարդիկ նկատել են, որ կաղնին մյուս ծառատեսակներից ավելի հաճախ է խփվում կայծակից: Կայծակի ժամանակ և անձրևից պաշտպանվելու համար ապաստան փնտրելիս պետք է հեռանալ կաղնուց:
Կանաչապատելը փրկում է քաղաքաբնակներին. Օդում եղած փոշու ու գազի մեծագույն մասը ծառերի, թփերի, խոտի վրա է նստում:
Փայտանյութից գրեթե քսան հազար արտադրատեսակ են ստանում:
146.Որտեղ պետք է՝ դիր ստորակետ:
Ամառային սիրուն երեկո էր, և արեգակն արդեն թեքվում էր դեպի իր մուտքը: Մի փոքր տոթ օդին խառնվել էր մեղմ հիվիկը և զբողնելը հաճելի էր դարձել: Հանգստյան օր էր և ծովափին շատ մարդիկ կային: Բոլորն անհանգիստ էին և հայացքներն ուղղել էին ծովում ինչ-որ կետի: Ոչ ոք չէր ուզում բան ասել և չէր էլ ուզում լսել ինչ-որ բան: Միայն բարձրախոսն էր անտարբեր ընդհանուր հուզմունքին, և բարեխղճորեն իր գործն էր անում. զբաղեցնում էր հանգստացող հասարակությանը: Հաղորդավարը միապաղաղ ձայնով ինչ-որ բան էր կարդում և այդ ձայնը մատնում էր ձանձրույթն ու հոգնածությունը: Մակույկավարների տնակում անվերջ զնգում էր հեռախոսը, և ոչ մեկ չէր մոտենում, որ խոսեր կամ գոնե անջատեր այն:
147.Ըստ տրված կաղապարների՝ բարդ նախադասություններ կազմիր: Փորձիր բացատրել՝ ստորակետը նախադասության այս կառույցներում ի՞նչ դեր ունի:
Լռիր, այլապես ուսուցիչը կզայրանա:
Ոչ թե ականջողներ այլ ականջողեր:
Ոչ միայն մեր դասարեններն են այնտեղ լինելի այլև նրանց:
Հիմա հայոց լեզու է այլ ոչ թե հանրահաշիվ:
148.Այնպիսի պատմություն գրիր, որ գրածիցդ հետևյալ հետևությունն արվի:
149. Բարձրաձայն կարդա՛ ու հնչերանգով ցո՛ւյց տուր՝ նախադասությունների կետադրական տարբերությունը: Կետադրական օրինաչափությունը բացատրի՛ր:
Ա. Ապարդյուն որոնելով բոլոր մետաղները ոսկի դարձնող փիլիսոփայական քարը, ալքիմիկոսները հայտնաբերեցին ֆոս- ֆորը, ազոտաթթուն և ճենապակին։
Ձեռքի խեցիով մերթ ահեղագոչ ու մերթ մեղմ մեղեդիներ հնչեցնելով՝ ձկնապոչ Տրիտոնը շրջում էր՝ ծովերում:
Բ. Արքիմիկոսները հայտնաբերեցին ֆոսֆորը, ազոտաթթան և ճենապակին՝ ապարդյուն որոնելով բոլոր մետաղները ոսկի դարձնող փիլիսոփայական քարը:
Ձկնապոչ Տրիտոնը շրջում էր ծովերում՝ ձեռքի խեցիով մերթ է ահեղագոչ ու մերթ մեղմ մեղեդիներ հնչեցնելով։
Գ. Ալքի, կոսները, ապարդյուն որոնելով բոլոր մետաղնե- րը ոսկի դարձնող փիլիսոփայական քարը, հայտնաբերեցին ֆոսֆորը, ազոտաթթուն և ճենապակին:
Ձկնապոչ Տրիտոնը, ձևոքի խեցիով մերթ ահեղագոչ ու մերթ մեղմ մեղեդիներ հնչեցնելով, շրջում էր ծովերում:
150.Նախադասությունն ընդարձակիր՝ ինչի՞ց կամ ինչո՞ւ հարցերին պատասխանող բառեր կամ բառակապակցություններ ավելացնելով:
Երգի տնային աշխատանքը կատարելու համար ձայնը գլուխը գցած անիմաստ երգում էր:
Այս ինչ է պատահել եկել ես մեր քաղաքը:
Նավաստին մի քիչ հանգստանալու համար վայրկյանական հայտնվեց նավի նավամբարում:
Մոր հարցից նա կարծես թե մի քիչ շփոթվեց:
Նարե Հովսեփյան 